مدیرکل آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی پس از بازگشت از ایران، در فرودگاه وین، با اتخاذ موضعی جدید به خبرنگاران گفت که خواستار تدابیر «ملموس» تهران برای رفع نگرانی‌ها است.

به نقل از آژانس فرانس‌پرس، «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) امروز «سه‌شنبه، ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۳» پس از بازگشت از ایران، در فرودگاه وین، به خبرنگاران گفت: «همکاری با ایران کاملاً رضایت‌بخش نیست.»

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدون اشاره به خروج آمریکا از توافق برجام در سال ۲۰۱۸ و انفعال آشکار تروئیکای اروپایی در قبال تعهدات مصرح خود در این توافق، تنها از ایران خواست تا برای رفع نگرانی‌‌ها در مورد برنامه هسته‌ای‌ ایران، تهران تدابیر «ملموسی» را اتخاذ کند.

«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این خصوص گفت: «ما باید ادامه دهیم… وضعیت فعلی برای من کاملاً رضایت‌بخش نیست. ما تقریباً در یک بن‌بست قرار داریم... و این باید تغییر کند.»

این در حالیست که او بعدازظهر امروز (سه‌شنبه، ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۳)، در نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای در اصفهان گفته بود: «در سال‌های گذشته با چالش‌های جدی در حوزه‌های سلامت، انرژی و موارد دیگری مواجه شدیم.»

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بیان اینکه انرژی هسته‌ای می‌تواند به بسیاری از چالش‌های حال حاضر پاسخ دهد، گفت: سیل‌ها و افزایش دمای هوا می‌تواند بر همه چیز اثر منفی بگذارد. چند ماه پیش در اجلاس «COP» تاکید شد که باید مصرف کربن به صفر برسد. بیماری‌هایی مانند سرطان یکی از جدی ترین چالش‌های جهان است و سالانه با بیش از ۴ میلیون کیس سرطان مواجه هستیم.

گروسی افزود: به علت چالش‌های سیاسی، از همکاری دانشمندان هسته‌ای ایران و جهان محروم شده‌ایم.

گروسی در تهران؛ آژانس با اهرم فشار محدود به دنبال کنترل‌های سخت‌تر بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران است

پشت‌پرده سفر گروسی به تهران؛ آژانس با اهرم فشار محدود به دنبال کنترل‌های سخت‌تر بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران است

یورنیوز نوشت: رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه «ششم مه ۲۰۲۳/ هفدهم اردیبهشت ۱۴۰۳» در راس هیئتی متشکل از کارشناسان و مسئولان این نهاد برای گفتگو با مقامات ایرانی وارد تهران شد.

رویترز در گزارشی که به این موضوع اختصاص یافته آورده است که گروسی به دنبال راه‌های تقویت نظارت و کنترل از سوی نهاد زیر مجموعه سازمان ملل بر فعالیت‌های نگران‌کننده هسته‌ای ایران هست.

در این گزارش ضمن اشاره به تلاش‌های آژانس در این راستا که سفر گروسی نیز به منظور تحقق همین هدف صورت گرفته، دیدگاه تحلیل‌گران و دیپلمات‌ها در خصوص محدود بودن اهرم فشار آژانس را برجسته کرده و یادآور شده است که آقای گروسی باید «مراقب وعده‌های توخالی» باشد.

ایران پس از خروج آمریکای تحت ریاست دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای قدرت‌های جهانی با تهران در سال ۲۰۱۸، به تدریج روند غنی‌سازی اورانیوم را سرعت بخشید و ضمن افزایش سطح و میزان ذخایر آن، به تدریج همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را کاهش داد.

رافائل گروسی ماه گذشته در گفتگو با اسکای نیوز گفته بود که میزان بازرسی (در ایران) هنوز به سطحی نرسیده که مد نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که گفتگو با مقاماتی از جمله علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد هسته‌ای و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در برنامه سفرش به ایران بود، تاکید کرد: «با توجه به عمق و وسعت برنامه (هسته‌ای ایران)، ما باید قابلیت‌های نظارتی بیشتری داشته باشیم.»

ایران در حال حاضر غنی سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد را که فاصله چندانی با غنی‌سازی ۹۰ درصدی مورد نیاز ساخت تسلیحات هسته‌ای ندارد، آغاز کرده است.

ایران همچنین توانایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برای انجام وظایف خود آنطور که می‌خواهد، تا سطح قابل توجهی محدود کرده است.

به گزارش رویترز، این آژانس با مجموعه‌ای از موانع روبرو است که مهم‌ترین آنها ممانعت از ورود برخی کارشناسان ارشد این نهاد به ایران و همچنین عدم ارائه توضیحات کافی و قانع کننده از سوی تهران در خصوص ذرات اورانیومی است که در برخی مکان‌های اعلام نشده، یافت شده است.

گروسی پس از بازگشت از آخرین سفر خود به ایران در مارس ۲۰۲۳، بر این باور بود که امتیازات بزرگی را که با عباراتی مبهم در قالب یک «بیانیه مشترک» به آن اشاره شده بود از تهران دریافت کرده است.

رویترز می‌افزاید: اما گزارش‌های ارائه شده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کشورهای عضو نشان می‌دهد که نتیجه چندانی از این میان حاصل شده است.

گروسی امیدوار بود که این بیانیه منجر به بازنصب دوربین‌های نظارتی و سایر تجهیزات نظارتی شود که به درخواست ایران در سال ۲۰۲۲ برداشته شده بود.

این در حالیست که بنا به گزارش رویترز، تنها بخش کوچکی از دوربین‌هایی که مورد نظر آژانس بود، دوباره نصب شدند.

رافائل گروسی پس از دیدار روز دوشنبه خود با وزیر خارجه ایران با انتشار توئیتی نوشت: در این دیدار «مجموعه ای از اقدامات عملی ملموس را برای احیای بیانیه مشترک ۴ مارس ۲۰۲۳ با هدف احیای روند اعتمادسازی و افزایش شفافیت پیشنهاد کردم.»

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اکنون رد بخشی از برنامه هسته‌ای ایران مانند تعداد سانتریفیوژها که توافق سال ۲۰۱۵ زمینه کنترل و نظارت بیشتر بر آن را فراهم کرده بود، از دست داده است.

دیپلمات‌ها می‌گویند این امر به نگرانی‌ها در زمینه توانایی تهران در ساخت و بهره‌برداری از یک سایت غنی‌سازی مخفی دامن زده، اگرچه هیچ نشانه‌ای از آن وجود ندارد.

علی واعظ، کارشناس گروه بین المللی بحران در این خصوص می‌گوید: «آژانس بین المللی انرژی اتمی به طور قابل توجهی بیشتر نگران بخش "ناپیدا" و نه "قابل مشاهده" برنامه هسته‌ای ایران است.»

رویترز با استناد به گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های ایرانی به نقل از محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران آورده است که تهران امیدوار به تقویت همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.