رامین پرتو

علیرغم آنکه اسرائیل در میدان جنگ این روزها صرفاً در حال طرح‌ریزی و اخذ برآورد از فرماندهان ارتش است، اما در حوزه سیاسی این روند کاملاً شیب صعودی به خود گرفته و اگر بگوییم که نتانیاهو و کابینه وی زیر شدیدترین فشارهای موجود قرار دارند، گزافه نگفته‌ایم. بر اساس اعلام رسانه‌های عبری زبان شنبه شب هزاران نفر از منتقدان و مخالفان نتانیاهو که خانواده اسرای اسرائیلی هم در میان آنها حضور دارند، به خیابان‌های تل‌آویو و سایر نقاط اراضی اشغالی آمدند. معاریو در این خصوص گزارش داده که معترضان خواستار برکناری نتانیاهو از قدرت، برگزاری انتخابات زودهنگام، پایان دادن به جنگ غزه و بازگشت اسرا به خانه شده‌اند.

در این راستا اما گفته شده که درگیری خونین میان معترضان و پلیس اسرائیل رخ داده است؛ به گونه‌ای که گفته شده پنج معترض در جریان تظاهرات تل‌آویو زخمی شدند و در مقابل پلیس اسرائیل هم از زخمی شدن یک افسر زن در جریان تظاهرات خبر داده است. همچنین پلیس سه تظاهرکننده را در شهر قیساریه (شمال) به اتهام «تحریک به شورش» در جریان شرکت در تظاهرات نزدیک خانه نتانیاهو دستگیر کرد و شهرهای دیگر در سراسر سرزمین‌های اشغالی از جمله بیت‌المقدس، حیفا (شمال) و رحوبوت (مرکز) نیز شاهد تظاهراتی بودند که در آن هزاران نفر شرکت کردند. در مورد این تظاهرات اعتراضی اما دو نکته بسیار مهم وجود دارد که نشان از وخیم بودن وضعیت داخلی و حتی شکاف‌های عیان میان کابینه و شهروندان دارد.

در داخل کابینه اسرائیل به دلیل مخالفت نتانیاهو با گسترش دامنه اختیارات مذاکره‌کنندگان که مانع پیشرفت در مذاکرات می‌شود، انتقادهایی مطرح است و بخشی از این انتقادها هم به کاخ‌سفید و تیم بایدن برمی‌گردد، چراکه داده‌ها نشان می‌دهد بایدن به نتانیاهو تاکید کرده که باید این توافق به خروجی برسد!

نکته اول ادعای ترور نتانیاهو از سوی برخی از معترضان است که تاکنون چنین رخدادی سابقه نداشته و بسیاری از تحلیلگران آنرا یک سناریونویسی از سوی تیم امنیت داخلی کابینه نتانیاهو قلمداد کرده‌اند. در این مورد شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل شامگاه شنبه به نقل از میری رگو، وزیر حمل و نقل و عضو کابینه امنیتی و سیاسی اسرائیل گزارش داد که تظاهرکنندگانی هستند که می‌خواهند نتانیاهو را ترور کنند و این موضوع در حال بررسی بیشتر است.

اینکه این موضوع تا چه حد صحت داشته، مساله‌ای است که هیچ ابعاد جدید از آن منتشر نشده اما نکته دوم زیر گرفتن معترضان ضد نتانیاهو توسط خودرو بوده است. بر اساس اعلام منابع امدادی و خبری در تل‌آویو حداقل سه نفر توسط یک خودرو که احتمال می‌رود از حامیان نتانیاهو و احتمالاً از حریدی‌ها (طیف تندروی مذهبی) بوده، زیر گرفته شده که حال آنها وخیم گزارش شده است. در همین راستا، بنی گانتس، وزیر کابینه جنگ اسرائیل گفته است که حادثه زیر گرفتن با خودرو در تل‌آویو هولناک و مستحق محکومیت است و همه ما باید هرگونه خشونت را محکوم کنیم. همچنین گدعون ساعر، رهبر حزب امید نو در مورد حادثه زیرگیری با خودرو در تل‌آویو اعلام کرده که «این حادثه یک جنایت آشکار و جدی ناشی از نفرت است. سیستم مجری قانون باید برای مقابله با آن اقدام کند. عامل را به دست عدالت بسپارید این نشانه دیگری از وخامت وضعیت جامعه اسرائیل در روزگاری است که دشمنان ما از هر سو به ما حمله می‌کنند. ما در لبه پرتگاه هستیم». اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهور اسرائیل نیز در این خصوص تاکید کرده که خشونت خط قرمزی است که تحت هیچ شرایطی نباید از آن عبور کرد و این حادثه یک تهدید بسیار جدی است و آنرا به شدت محکوم می‌کنیم.

ادعای ترور نتانیاهو از سوی برخی معترضان که از طرف رسانه‌های حامی وی مطرح شده تاکنون سابقه نداشته و بسیاری از تحلیلگران آن را یک سناریونویسی از سوی تیم امنیت داخلی کابینه بی‌بی برای تزریق تهدید مصنوعی قلمداد کرده‌اند

صف‌آرایی برای مذاکره

فارغ از اتفاقاتی که در تل‌آویو رخ داده باید توجه داشت که این اتفاقات به نوعی یک کُنش اعتراضی علیه نتانیاهو در زمانی به حساب می‌آید که کابینه وی از یک سو نگران پاسخ ایران هستند و از سوی دیگر به دنبال ان هستند تا بتوانند وضعیت در غزه را به هر ترتیب به نفع خود تغییر دهند. این لشگرکشی بدون شک خطر اساسی برای نتانیاهو به شمار می‌رود اما باید توجه داشت که صرفاً می‌توان آنرا یک اعمال فشار داخلی داخلی دانست که تاکنون و طی شش ماه جنگ غزه بی‌سابقه بوده است. اما در این راستا محور دوم را باید اعمال فشار خارجی دانست. در این راستا اخیراً بسیاری از کشورهایی که اتفاقاً حامی اسرائیل به حساب می‌آیند، مواضع تندی علیه تل‌آویو اتخاذ کرده‌اند که بخشی از این مساله به عدم ارسال تسلیحات به تل‌آویو مربوط می‌شود. در این خصوص برخی نخبه‌های سیاسی و حقوقی در کشورهای جهان خواهان ممنوعیت فروش سلاح به اسرائیل به دلیل نقض قوانین بین‌المللی شده‌اند؛ چراکه جنایت‌های جنگی و نسل‌کشی که اسرائیل در نوار غزه به راه انداخته است بر برخورد کشورها و طرف‌های فعال در آن تأثیر

گذاشته است.

این مسأله در حکم دیوان بین‌المللی دادگستری که ۲۶ ژانویه 2024 صادر شد و در آن بر لزوم اتخاذ تدابیری از سوی تل‌آویو برای ممانعت از نسل‌کشی در غزه تأکید شد، به طور آشکار دیده می‌شود. در این میان اخیراً حقوقدانان انگلیش با فشاری که به ریشی سوناک آورده‌اند وی را مجبور کردند که به عنوان نخست‌وزیر انگلیس اعلام کند که جنگ غزه هرچه زودتر باید پایان یابد. از سوی دیگر ماتیلد پانو، عضو حزب چپ «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» در شبکه اجتماعی ایکس نوشت است که نقش فرانسه همدستی در یک نسل‌کشی نیست، بلکه ترویج صلح است و ما خواهان پایان ارسال تسلیحات به اسرائیل علیه غزه هستیم. این موضوع را اگر کنار نکته دوم یعنی مذاکرات قاهره قرار دهیم، در نهایت محور دوم فشار بر نتانیاهو هم مشخص می‌شود. در مورد مذاکرات قاهره باید متوجه بود که علاوه بر رئیس سازمان سیا و نخست‌وزیر قطر، قرار است مقامات مصری به عنوان میزبان در این روند حضور داشته باشند اما مشکل اصلی باز هم تیم نتانیاهو است. منابع خبری در داخل اسرائیل در این خصوص اعلام کرده‌اند که تا این لحظه به طور قطعی درباره اعزام دیوید بارنیا، رئیس موساد و رونن بار، رئیس شین‌بت به قاهره جهت تکمیل روند مذاکرات غیرمستقیم با حماس تصمیمی گرفته نشده است.

آنچه از این تعلل اسرائیل می‌توان فهمید این است که تل‌آویو قصد موافقت با اعزام هیئت را دارد، اما تصمیم نهایی پس از دریافت سیگنالی از طرف مصر دال بر تمایل حماس به انعطاف نشان دادن در مذاکرات صادر خواهد شد. این در حالیست که گفته شده در داخل کابینه اسرائیل به دلیل مخالفت نتانیاهو با گسترش دامنه اختیارات مذاکره‌کنندگان که مانع پیشرفت در مذاکرات می‌شود، انتقادهایی مطرح است و بخشی از این انتقادها هم به کاخ‌سفید و تیم بایدن برمی‌گردد؛ چراکه داده‌ها نشان می‌دهد بایدن به نتانیاهو تاکید کرده که باید این توافق به خروجی برسد و از سوی دیگر اعلام شده که شنبه شب لشکر ۹۸ ارتش اسرائیل با سه تیپ خود پس از چهار ماه جنگ با حماس در نزدیکی خان‌یونس، از این منطقه خارج شده‌ است!